Czy pracownik może odmówić delegacji i jakie konsekwencje mogą go za to czekać? Sprawa nierzadko budzi pewne kontrowersje. Nie zawsze wysyłanie osób zatrudnionych w danej firmie na delegację jest im na rękę, ale niekiedy przeważa interes przedsiębiorstwa. Co dzieje się wtedy, gdy trudno dojść do porozumienia?
Delegacje są nieodłącznym elementem funkcjonowania przedsiębiorstw w wielu sektorach. Powszechnie przyjmuje się, że trudno się bez nich obyć w branży budowlanej, obsłudze serwisowej, handlu czy projektach inżynieryjnych. Dobrą i uczciwą praktyką jest przedstawianie zatrudnianej osobie informacji o tym, jak często będzie wyjeżdżać poza miejsce zamieszkania, jeszcze zanim zostanie przyjęta do pracy.
Chociaż często występuje powoływanie się na art. 77 §1 Kodeksu pracy, to kwestie delegacji i zasad obowiązujących pracownika nie są zbyt dobrze opisane. Przyjmuje się, że chodzi o jednodniowy lub kilkudniowy wyjazd do innej miejscowości albo kraju w celu wykonywania tam obowiązków służbowych. Pracodawca jest obowiązany do zlecenia wyjazdu pracownikowi. Musi również dokładnie wskazać miejsce świadczenia pracy.
Jednocześnie pracodawca zobowiązuje się zaspokoić pewne potrzeby pracownika, które wynikają z konieczności przemieszczania się na miejsce i utrzymania tam, gdzie w ramach wyjazdu służbowego będzie wykonywał zadania. Przede wszystkim obowiązuje go zwrot wszystkich udokumentowanych kosztów, które pracownik poniósł w związku z delegacją. Chodzi o koszty biletów komunikacji miejskiej, noclegów i innych (w zależności od danej sytuacji). Musi też wypłacić dietę należną na czas podróży służbowej.
Zwyczajowo przyjęło się, że jest to czas kilku dni, jednak prawo tego nie reguluje. W niektórych branżach zdarzają się wyjazdy związane z długotrwałymi projektami, gdzie czas nieobecności poza domem może wynosić nawet kilka miesięcy.
Wiemy już, że to do pracodawcy należy wydanie polecenia wyjazdu na delegację, wskazanie jej miejsca i opłacenie wydatków poniesionych przez pracownika. Kiedy zaś ten ostatni może odmówić udziału w podróży wykonywanej w celach służbowych? Polskie prawo przewiduje trzy takie sytuacje.
Prawo do odmówienia udziału w delegacji przysługuje osobie niepełnosprawnej – należy tutaj jednak wyraźnie podkreślić, że chodzi o niepełnosprawność ruchową z poważnymi problemami w poruszaniu się. Ktoś, kto jest dotknięty tego rodzaju przypadłością, może odmówić wyjazdu bez żadnych konsekwencji.
Kolejnym powodem, który umożliwia odmowę udziału w delegacji, jest ciąża. Nie ma przy tym znaczenia to, na ile jest ona zaawansowana.
Wreszcie udziału w delegacji mogą skutecznie i bez konsekwencji odmówić rodzice dzieci do lat 4. Bardzo ważne jest jednak to, że jeśli pociechą opiekuje się dwoje rodziców, to prawo odmowy posiada tylko jedno z nich.
Najpierw warto dodać, że wymienione w poprzednim punkcie osoby mogą brać udział w delegacji pod warunkiem podpisania przez nie pisemnej zgody. Co w sytuacji, gdy inna osoba odmawia udziału w wyjeździe? Pracodawca ma prawo zwolnić ją z powodów dyscyplinarnych.
Zdjęcie główne: Ivan Samkov/pexels.com
